مسلمانان! ما را وقتی دلی بود - دانشکده علوم اجتماعی
عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه رازی و معاون فرهنگی دانشگاه | سردبیر نامه فرهنگ رازی
از منظر انسان‌شناسی فلسفی، انسان تنها موجودیست که می‌خندد و گریه می‌کند و در تحلیل این حالت، فرض بر این است که بر خلاف جنب‌و‌جوش سایر موجودات که تابع جبر طبیعی و غریزی هستند، انسان واجد حالتی است که از آن به «برون‌مرکزی » یاد می‌کنند، یعنی در بیرون خود، نقطه یا نقاطی برجسته و متعالی را می‌بیند که لاجرم با نزدیک و دور‌شدن از آن نقطه، می‌خندد و می‌گرید از اینرو طیفی از حالات تبسم تا قهقهه و از حزن تا هق‌هق‌کردن، مبین طول نزدیک‌شدن و دور‌ماندن از آن نقطه بیرونی است. وانگهی در حالی که اسباب این خنده و گریه می‌تواند رسیدن به نقطه‌ای مادی یا معنوی باشد اما درنزد عموم فلاسفه، فضل و برتری رسیدن به نقاط روحی و معنوی بر نقاط جسمی و مادی، یک اصل بنیادین است. به‌ویژه در متون دینی، رؤیت خدا(وجه الله)، جدی‌ترین نقطه برون‌مرکزی تلاش‌های یک مؤمن بوده و شیرین‌ترین و ماندگارترین خنده مستانه، در وصال آن نقطه نهفته است و تلخ‌ترین گریه، همانا دور‌ماندن و دور‌شدن از آن است.